Tuesday, March 2, 2010

برنامه کودک، بی برنامه کودک


برنامه های کودک دهه نخست پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران هنوز برای جوانان و برزرگسالان خاطره انگیز است


پخش برنامه کودک شبکه اول تلویزیون ایران از سال آینده (۱۳۸۹) متوقف می شود.

به گزارش ایسنا (دهم اسفند- اول مارس) با راه اندازی شبکه کودک در شبکه دو تلویزیون ایران که تصمیم آن در تابستان گذشته اتخاذ شده، گروه کودک شبکه اول منحل می شود.

خبری کوتاه که شاید برای کودکان ارزش "تیتر اول" نداشته باشد، اما بسیاری از والدین جوان و بزرگسالانی که خاطرات کودکی خود را به نوعی آمیخته با برنامه های کودک شبکه اول تلویزیون ایران می دانند، خبر توقف پخش "برنامه کودک شبکه اول" می تواند "خبرفوری" تلقی شود.

هنوز انیمیشن ابتدایی برنامه کودک در سالهای جنگ و دهه ۶۰ (۸۰ میلادی) برای بسیاری از جوانان و بزرگسالان، نوعی نوستالژی دوران هراس آمیز جنگ ایران و عراق را در کنار خنده های "نخودی" و حماقت های "لولک و بولک" یادآوری می کند.

پسرک دست به پشت و سر به زیر طول و عرض صحنه را قدم می زند و انتظار می کشد تا پرده برافتد و برنامه کودک شروع شود.

این انتظار برای کودکانی که برنامه کودک شبکه اول و دوم تنها سرگرمی آنها بود، همیشه طولانی تر از زمان واقعی به نظر می رسید و گاهی اوقات که مجری برنامه هنوز آماده اجرا نبود و به ناچار تیتراژ چند بار تکرار می شد، این انتظار طاقت فرسا می نمود.

در سالهای دهه ۶۰ کارتون های خارجی که بیشتر با نام شخصیت های آنها شهرت داشت، در کنار تولیدات داخلی، قهرمان های ذهنی کودکانی بودند که هنوز ماهواره و ویدئو را نمی شناختند.

در دهه 60 (دهه 80 میلادی) برنامه کودک تلویزیون تنها برنامه سرگرم کننده برای کودکان ایرانی بود



کرایه دستگاه ویدئو سنگین وزن "تی سون" (T7) که به خاطر ممنوعیت استفاده از ویدئو در ایران در آن سالها، با احتیاط کامل در میان پارچه های ترمه یا چادر شب پیچیده شده بود، تنها رسانه غیر رسمی تصویری بود که برخی از والدین روزهای آخر هفته به خانه می آوردند و بیشتر هم به تماشای فیلم های هندی (شعله و سنگام) ، فیلمفارسی های پیش از انقلاب ۵۷، و ساخته های اکشن نظیر راکی و بروس لیاختصاص می یافت.

خانواده دکتر ارنست و سگ آقای پتی بل، مبصر چهارساله کلاس، واتو واتو، روشن سر، هاچ زنبور عسل، یوگی و دوستان، گوریل انگوری و تنسی تاکسیدوو چارلی و تخته سیاه آقای ووپی در کنار شخصیت های دیگری که گاه از نام اصلی مجموعه های کارتونی و عروسکی هم معروف تر شده بودند، برای کودکان دهه نخست پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در حکم اسطوره های تخیلی بودند.

به علت عدم دسترسی به ویدئو و ماهواره و محدودیت تولید و پخش برنامه های تلویزیونی که از یک یا دو ساعت تجاوز نمی کرد، اشتیاق برای تماشای پخش چندباره فیلم های انیمیشن رابین هود، بینوایان (کزت و خانواده تناردیه)، ساز دهنی و مدرسه موش ها به حدی بود که کوچه پس کوچه ها را از فریاد بازی های کودکان خالی می کرد.

هنوز هم با گذشت دو دهه، برخی از شخصیت های داستانی مانند علی کوچولو مورد استفاده بزرگسالانی قرار می گیرد که از خاطرات دوران کودکی خود در دهه ۶۰ به نیکی یاد می کنند.

در جریان اعتراضات پس از انتخابات خرداد، مخالفان دولت ایران ویدئویی را بازسازی و بر روی سایت یوتیوب قرار دادند که در آن با استفاده از موسیقی و اشعار تیتراژ آغازین سریال علی کوچولو، سرنوشت علی کوچولوی دهه شصت با سرنوشت کشته شدگان حوادث اخیر که اکنون در دهه سوم و چهارم زندگی خود قرار داشتند، پیوند خورده بود.

علی کوچولو یکی از سریال های معروف دهه شصت

برنامه های کودک شبکه اول و دوم تلویزیون ایران در کنار برخی برنامه های تلویزیونی نظیر ورزش و مردم و گزارش هفتگی و برنامه های رادیویی مانند صبح جمعه با شما و راه شب از قدیمی ترین تولیدات تلویزیون ایران است که بخشی از تاریخچه معاصر سازمان صدا و سیما را تشکیل می دهد و بسیاری از هنرمندان و کارگردانان مشهور امروز آغاز فعالیت هنری خود را گره خورده به تولیدات آن ایام ارزیابی می کنند.

توقف پخش برنامه کودک شبکه اول و انتقال گروه کودک این شبکه به شبکه دو (که در پی راه اندازی شبکه ای ویژه کودک است) برای کودکان امروزی زحمتی بیشتر از عوض کردن کانال از طریق لمس دکمه دستگاه کنترل از راه دور تلویزیون ندارد و این در حالی است که برنامه های کودک ماهواره و لوح های فشرده بازی های کامپیوتری فرصتی برایشان باقی گذاشته باشد.

اما برای کودکان قدیمی تر که مشق هایشان را تند تند می نوشتند تا اجازه تماشای برنامه کودک را داشته باشند، توقف پخش برنامه های کودک شبکه اول می تواند نمادی از صفحه پایانی دفتر خاطراتی باشد که هنوز برایشان خواندنی است.